مقالات

آشنایی با ساز دیوان

ساز دیوان یکی از ساز های هم خانواده و بزرگ تر از تنبور و جزو دسته سازهای زهی مضرابی می باشد. دیوان یک ساز کُردی است که انواع مختلف آن، به جز کردستانِ ترکیه، در کردستانِ عراق و کردستانِ ایران و کردستانِ سوریه نیز استفاده می شود. می توان گفت که این ساز ریشه در فرهنگ و اصالت این مناطق که نشان دهنده آداب و رسوم مشابه و افکار و عقاید مردمان آن است دارد.

تاریخچه ساز دیوان

تاریخچه ساز دیوان
تاریخچه ساز دیوان

برطبق شواهد بدست آمده، اگر چه این ساز را به عنوان سازی کُردی می شناسند اما در حقیقت دارای اصالتی تُرک می باشد. که حدود ۴۰۰ سال پیش در شهر فیرورق (پره) از نواحی خوی ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است.

این ساز با اصالت در موسیقی ترکیه طرفداران بسیاری دارد. ساز دیوان بخش جدانشدنی در موسیقی بوکان، مهاباد، سنندج و کرمانشاه است.

اگرچه زمان طولانی از ظهور این ساز نمیگذرد اما طرفداران خاص خود را در میان ایرانیان و کردنشینان پیدا کرده است.

انواع ساز دیوان

این ساز محبوب با صدای گیرا و روح نوازش، دستخوش تغییرات بسیاری شده، تا به شکل امروزی در آمده است. سازهای این خانواده در اندازه های گوناگون و از جنس های متفاوت ساخته می شود.

سایزهای مختلف ساز تنبور شامل:

  • جُرا
  • دسته کوتاه (چوغور)
  • دسته متوسط (باغلاما)
  • دسته بلند (دیوان)
  • تانبورا
  • ساز میدان
انواع ساز دیوان
انواع ساز دیوان

همگی این سازها هم خانواده اند اما در اندازه های مختلف ساخته می شوند. این سازها از نظر شکل ظاهری و نحوه ساختار تفاوت های کمی با هم دارند.

برای نمونه، نوع کوچک این خانواده به جُرا، نوع متوسط به باغلاما، نوع دسته کوتاه به چوغور و نوع دسته بلند آن در اصل به دیوان معروف است. این در حالیست که در ایران میان دسته کوتاه و دسته بلند فرقی قائل نیستند و هردو را دیوان می نامند. اما تعداد دستان (پرده) های نوع دسته بلند، کمی بیشتر است و کاسه ای بسیار بزرگتر از سه تار دارد.

اگر به خانواده سازهای زهی مضرابی علاقمندید، پیشنهاد می کنیم مطالب مربوط به این خانواده جذاب ساز را بخوانید.

ساز باغلاما

ساز تنبور

اجزای سازنده ساز دیوان

اجزای سازنده ساز دیوان
اجزای سازنده ساز دیوان

ساز دیوان با صدای روح نواز و ساختار چوبی زیبایش دارای اجزای مختلفی است که در ادامه هر یک را به اختصار شرح می دهیم.

کاسه طنینی بزرگ

به دلیل بزرگی کاسه این ساز، نمیتوان آن را به صورت یکپارچه ساخت. این کاسه به صورت چند تکه ای، با چسباندن قطعه های هلالی شکل چوب خم شده ساخته می شود و از چوب درخت گردو، سرخ دار، گلابی و یا توت سیاه ساخته شده است.

سیم ها

دیوان سازی با 7 سیم که در سه ردیف به صورت یک ردیف سه سیمه، و دو ردیف دو سیمه تقسیم بندی و کوک می شود. دو سیم آن را «وا» می نامند و سه سیم دیگر به طور هم صدا کوک می شوند.

سیم های ردیف سه سیمه در پایین باهم نواخته می شوند و یکی از آن ها از جنس فنر است.

سیم های ردیف دو سیمه در وسط نیز با هم نواخته می شوند.

سیم های ردیف دو سیمه در بالا نیز یک سیم از جنس فنر و یک سیم معمولی دارد.

و در هر ردیف سیم ها به طور هم صدا کوک می شوند.

گوشی

ساز دیوان به تعداد سیم های خود، دارای 7 عدد گوشی است. که از جنس بلوط، شمشاد و درخت مَمرَز ساخته می شود و تعداد چهار گوشی روی صفحه گوشی ها و ۳ گوشی در کناره ها قرار دارد.

دسته

دیوان دارای دسته ای بلند و چوبی از جنس درخت بلوط می باشد. به دلیل فشاری که توسط انگشتان دست نوازنده، به ساز وارد می شود باید از استحکام بالایی برخوردار باشد. دسته این ساز دارای ۲۴ پرده است که به آسانی جابجا می شوند. دسته ساز هر قدر بلندتر  باشد صدای آن بم تر است.

دستان

دستان ها بر روی دسته بسته می شوند و معمولاً از جنس سیم های نایلونی می باشند.

سیم گیر و شیطانک

ما بین سرپنجه و دستان قطعه ای باریک و چوبی به نام شیطانک قرار دارد که محل عبور سیم ها از روی آن است. به طوری که سیم ها به آن گره می خورند و سیم گیر در انتهای کاسه قرار می گیرد.

خرک ساز

قطعه ای باریک با شیارهای کم عمق می باشد که بر روی صفحه کاسه ساز نصب شده است. که موجب قرارگیری سیم ها با یک فاصله مشخص و کم از صفحه می شوند. خرک سازهای زهی اصولاً از جنس چوب، عاج فیل یا استخوان است.

نحوه نواختن ساز دیوان

نحوه نواختن ساز دیوان
نحوه نواختن ساز دیوان

ساز دیوان توسط مضراب پلاستیکی نواخته می شود و نوازنده در هنگام نواختن انگشت میانی خود را بر کاسه طنین می زند.

کوک های دیوان

کوک ساز دیوان لا، ر، سل یا لا، ر، می است. به صورت کلی کوک های این ساز را با کوک بوزوک یا کارا، کوک باغلاما، کوک مستزاد و کوک میسکت می شناسند.

تفاوت ساز دیوان و باغلاما

به دلیل شباهت های بسیاری که در ظاهر و ساختار این دو ساز موجود است معمولا همه افراد در نگاه اول دیوان و باغلاما را باهم اشتباه می گیرند. برای نمونه اصالت و محل ظهور و پیدایش هر دو ساز مختص به یک منطقه است.

در واقع ساز دیوان نوعی باغلاما است که دارای دسته بلندتر و کاسه ای بزرگتر است. علاوه بر متفاوت بودن ظاهر و ساختار سازها، در نواختن این دو ساز نیز تفاوت هایی وجود دارد. دیوان را با مضراب پلاستیکی می نوازند اما باغلاما را می توان با مضراب پلاستیکی، چوبی و یا با سر انگشتان نیز نواخت.

به طور کلی می توان گفت عمده تفاوت دیوان و باغلاما در دسته و کاسه آن می باشد و در بقیه موارد تفاوت خاصی ندارند.

مشهورترین نوازندگان دیوان

مشهورترین نوازندگان دیوان
مشهورترین نوازندگان دیوان

اگرچه زادگاه این ساز ایران می باشد، اما طرفداران بسیاری در مناطق کردنشین کشورهای همسایه دارد. این ساز در رأس مراسم ها و آداب و رسوم این اقلیم ها قرار دارد. از معروفترین نوازندگان ساز دیوان می توان به اورهان گنجه بای، شوان پرور، اردال ارزینجان، احمد کوچ، دیار درسیم، مراد کایا، چتین آکدنیز، دسکو هرکی ، نشئت ارتاش، حسرت گؤل‌تکین، ارول پارلاک، عارف ساغ، کارل ساندرز، ارکان اوغور، عثمان آکیول و… اشاره نمود.

نکات مهم در یادگیری ساز دیوان

  • آشنایی با ساختمان اولیه ساز
  • نحوه در دست گرفتن ساز
  • کوک ساز
  • نت خوانی
  • نوازندگی ساز
  • همراهی گروه

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم شما را با ساز زیبا و گوش نواز ساز دیوان آشنا کنیم. امیدواریم مطالب گفته شده در این مقاله برای شما مفید واقع شود. در صورتی که درباره این مطلب پرسش، دیدگاه و یا پیشنهادی دارید، آن را در بخش ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید. پیشاپیش از ارائه پیشنهادات و نظرات شما در جهت بهبود مطالب سایت سپاسگزاریم.

۹۸ thoughts on “آشنایی با ساز دیوان”

  3. BrianBen says:

    Клиника «Шаг к Трезвости» в Краснодаре предлагает анонимный вывод из запоя, обеспечивая полную конфиденциальность и безопасность на каждом этапе лечения. Мы понимаем, что для многих людей важно сохранить свою личную информацию в тайне, и гарантируем, что все данные о пациенте и его состоянии здоровья останутся закрытыми. Независимо от того, выбрал ли пациент стационарное лечение или вывод из запоя на дому, мы обеспечиваем высококачественную медицинскую помощь с полным соблюдением принципов конфиденциальности.
    Исследовать вопрос подробнее – narkologicheskij centr krasnodar

  4. Richardunuct says:

    Алкогольная зависимость представляет собой значимую проблему, требующую специализированного подхода. Запой — это состояние, характеризующееся длительным и непрерывным употреблением спиртных напитков, что приводит к формированию как физической, так и психической зависимости. На фоне запойного состояния часто наблюдаются нарушения работы внутренних органов, что может привести к тяжелым последствиям, включая алкогольный делирий. Вывод из запоя — важный этап в процессе лечения зависимости, и его можно осуществлять как в стационаре, так и на дому, в зависимости от конкретных обстоятельств.
    Подробнее можно узнать тут – anonimny vyvod iz zapoya na domu sankt-peterburg

  5. المعارض التجارية في العراق says:

    Unlock the Iraqi market’s potential through the comprehensive resources offered by Businessiraq.com. This premier Iraq business directory presents detailed online business listings, ensuring vital connections. Stay abreast of the latest business news in Iraq and discover lucrative Iraq job openings. Businessiraq.com’s tender directory facilitates the search for and submission of procurement tenders, streamlining the process for international and local businesses.

  6. Iraqi business guide says:

    Businessiraq.com is the go-to online resource for the Iraq Business Directory, providing a comprehensive platform for local and international businesses to connect, network, and explore opportunities in Iraq. As the leading online business directory in the country, Businessiraq.com offers a vast database of up-to-date business listings, featuring companies from various industries, including construction, oil and gas, finance, and more. In addition to its extensive directory, the website also provides the latest Iraq business news, keeping users informed about market trends, new developments, and regulatory changes. Job seekers can also find the latest Iraq jobs, including career opportunities in various sectors, while businesses can advertise their job openings to reach a wider audience. Furthermore, the website’s tender directory offers a valuable resource for companies looking to explore procurement opportunities in Iraq, with a regularly updated list of tender notices and contract awards. By providing a single platform for businesses to access a wealth of information, news, and opportunities, Businessiraq.com facilitates market entry and networking in Iraq, making it an essential tool for any business looking to succeed in the country. Whether you’re a local business looking to expand your reach or an international company seeking to enter the Iraqi market, Businessiraq.com is the ultimate online resource for you.

  7. شركات تصنيع المعادن العراقية says:

    Businessiraq.com’s commitment to facilitating market entry cannot be overstated. For international businesses looking to enter the Iraqi market, the platform serves as a comprehensive starting point. It offers invaluable resources, connections, and insights that demystify the complexities of operating in Iraq. With a user-friendly interface and a wealth of information readily available, Businessiraq.com bridges the gap between local knowledge and international business acumen, making the entry process more seamless and efficient.

  8. وظائف النجف says:

    Job Opportunities and Tender Listings Businessiraq.com goes beyond just a business directory by offering a specialized Job and Tender Directory that connects local talent with potential employers. This platform allows businesses to post job vacancies and tender opportunities while helping job seekers discover career prospects tailored to their skills. By incorporating keywords related to job openings and tenders in Iraq, Businessiraq.com enhances its visibility in search engine results, making it easier for users to find valuable employment opportunities. Whether you’re looking for your next job or seeking to fill crucial positions in your company, Businessiraq.com provides a comprehensive solution.

  9. الأعمال الإلكترونية العراقية says:

    Businessiraq.com is your one-stop resource for navigating the Iraqi business landscape. This online directory provides crucial information and connections for businesses looking to engage with the Iraqi market. We offer a comprehensive Iraq Business Directory, meticulously curated to showcase a diverse range of Iraqi companies with detailed profiles. Furthermore, we deliver essential Iraq Business News, keeping you informed about market trends, regulations, and emerging opportunities. This centralized platform allows you to efficiently connect with potential partners, understand market dynamics, and expand your reach within Iraq.

  10. JustinSouff says:

    Эффективное лечение запоя основывается на комплексном подходе, включающем медицинское вмешательство, психологическую поддержку и реабилитацию. Специалисты помогают восстановить функции организма, устранить последствия интоксикации и снизить вероятность рецидива. Для лечения можно выбрать стационар, где создаются максимально безопасные условия, или вызов специалистов на дом, что обеспечивает конфиденциальность.
    Исследовать вопрос подробнее – вывод из запоя цена наркология в екатеринбурге

  11. WendySaida says:

    Эта статья для ознакомления предлагает читателям общее представление об актуальной теме. Мы стремимся представить ключевые факты и идеи, которые помогут читателям получить представление о предмете и решить, стоит ли углубляться в изучение.
    Подробнее – https://kouichi.shop/2024/02/13/%E6%9A%87%E3%81%AA%E3%81%A8%E3%81%8D%E3%81%AB%E3%81%A9%E3%81%86%E3%81%A7%E3%81%99%E3%81%8B/comment-page-2444

  12. Lucilleexink says:

    Эта статья предлагает захватывающий и полезный контент, который привлечет внимание широкого круга читателей. Мы постараемся представить тебе идеи, которые вдохновят вас на изменения в жизни и предоставят практические решения для повседневных вопросов. Читайте и вдохновляйтесь!
    Подробнее тут – https://unitedfreightcc.com/product/hand-towel

  13. Baghdad Trade Stream says:

    The construction and real estate sectors feature prominently on BusinessIraq.com, with regular updates on major infrastructure projects, urban development initiatives, and property market trends. Our coverage includes detailed reporting on government tenders, private sector developments, and international construction partnerships. From residential projects to commercial developments, we track the building blocks of Iraq’s economic growth, providing valuable insights for industry stakeholders.

  15. Baghdad Business Brief says:

    BusinessIraq.com maintains thorough coverage of Iraq’s construction and infrastructure sectors, monitoring major development projects, government tenders, and private sector initiatives. Our platform tracks urban development, transportation projects, and real estate trends, offering valuable intelligence for industry stakeholders.

  16. Energy Sector Iraq says:

    BusinessIraq.com leverages robust data and statistics to support its reporting. We provide accurate and detailed information on key economic indicators, market trends, and business performance. Access detailed charts, graphs, and tables for a deeper understanding of Iraqi business realities. Reliable, verifiable data underpins all reporting for the informed user.

  18. Iraqi Business View says:

    BusinessIraq.com features insightful commentary and analysis from leading experts in the Iraqi business world. Our contributors offer unique perspectives on key issues, providing valuable insights derived from years of experience and in-depth research. Their analysis allows readers to form comprehensive opinions and make informed decisions based on the expertise of leading figures.

  19. SMEs in Iraq says:

    At the forefront of Iraqi business journalism, BusinessIraq.com offers detailed reporting on investment trends across Baghdad, Basra, and Kurdistan regions. Our coverage includes exclusive interviews with industry leaders, government officials, and economic experts, providing valuable insights into market conditions and regulatory changes affecting business operations throughout Iraq.

  21. Iraq's Oil Prices Surge says:

    BusinessIraq.com maintains thorough coverage of Iraq’s construction and infrastructure sectors, monitoring major development projects, government tenders, and private sector initiatives. Our platform tracks urban development, transportation projects, and real estate trends, offering valuable intelligence for industry stakeholders.

  23. Business Growth Iraq says:

    The telecommunications sector in Iraq is experiencing rapid growth, creating opportunities for businesses involved in technology, infrastructure, and service provision. BusinessIraq.com brings you comprehensive coverage of this exciting sector, examining trends in mobile phone usage, internet penetration, and the development of 5G networks. We explore government policies aimed at expanding connectivity, analyze market competition among telecom providers, and examine the investment climate for businesses seeking to enter this dynamic market. Understand the challenges and opportunities in this rapidly transforming landscape.

  28. Zandraopilm says:

    Запой – это состояние полной утраты контроля над потреблением алкоголя, представляющее серьезную опасность для здоровья и даже жизни, поскольку в результате длительной алкогольной интоксикации возникают критические нарушения работы внутренних органов
    Разобраться лучше – вывод из запоя стационар новокузнецк

  62. ModroidCoB says:

    Хотите найти взломанные игры для Android? ?? Заходи на **droidhack.ru**! Здесь новые модификации. ?? Открытые уровни – всё бесплатно! Наслаждайся играми на полную! ??

  90. can i order generic co-amoxiclav without dr prescription says:

    buy cheap co-amoxiclav without dr prescription cost of generic co-amoxiclav online can i order co-amoxiclav for sale
    how to get co-amoxiclav without insurance can i buy cheap co-amoxiclav no prescription buy co-amoxiclav no prescription
    where can i buy generic co-amoxiclav prices
    buying generic co-amoxiclav prices cost of cheap co-amoxiclav how to buy co-amoxiclav pills
    where can i buy generic co-amoxiclav order cheap co-amoxiclav without insurance where to buy cheap co-amoxiclav pill

  93. cost of cheap amaryl pills says:

    can i order amaryl no prescription where can i buy generic amaryl pills generic amaryl pill
    cost of cheap amaryl without dr prescription can you get generic amaryl prices where to buy amaryl for sale
    where can i get amaryl no prescription
    where can i buy amaryl no prescription can i purchase amaryl pills can i purchase cheap amaryl without dr prescription
    how can i get amaryl without insurance where to get amaryl can i get generic amaryl for sale

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *